Groen licht voor MMT: : interview met directeur Martha van den Hengel

Martha: “Mensen Maken de Transitie is een samenwerkingsverband van 8 partijen: Techniek Nederland, Netbeheer Nederland, Bouwend Nederland, het Ministerie van BZK, MBO Raad, de Vereniging Hogescholen, de 4TU Federation en FNV Bouwen & Wonen. Deze partijen zagen dat het nodig is om met elkaar te leren hoe we de verduurzaming van de gebouwde omgeving kunnen realiseren. Hoe maken we het mogelijk tot 2030 minimaal 1,5 miljoen woningen te verduurzamen? Hoe richten we de processen efficiënt in? En welke innovaties zijn er nodig om het werk niet alleen makkelijker, maar ook aantrekkelijker te maken? Dat is waar het samenwerkingsverband MMT zich op richt.”

Van leerpunt naar oplossing

Hoe MMT dit doet? Martha vertelt: “Onze themahouders halen in de praktijk leerpunten op waar bedrijven tegenaan lopen als ze bezig zijn woningen te verduurzamen. Zo ontdekten we de afgelopen 2 jaar dat er nog geen goede opleidingen bestonden voor zij-instromers die het isolatievak wilden leren of warmtenetten wilden aanleggen. Bedrijven en opleiders erkenden dit en zijn aan de slag gegaan om deze opleidingen te ontwikkelen. Ze liggen nu klaar voor bedrijven die er mee aan de slag willen. Ook constateerden we bijvoorbeeld dat het voor woningbouwcorporaties heel tijdrovend was om gasverwijderingen aan te vragen bij de netbeheerders. Ze moesten bij iedere bewoner langs om dit samen voor elkaar te krijgen. Het bleek uiteindelijk heel makkelijk om dit op te lossen en inmiddels kunnen woningbouwcorporaties dit voor hun bewoners in één keer doen.”

Martha vervolgt: “Dit lijken misschien kleine leerpunten en oplossingen. Toch leveren die veel tijdswinst op als je bedenkt hoeveel mensen we nog moeten opleiden en hoeveel huizen we nog moeten verduurzamen. Vandaar dat we dus vooral op zoek gaan naar leerpunten die bedrijven met anderen kunnen oplossen. Wie die anderen zijn? Dat is erg afhankelijk van het vraagstuk. Maar omdat we een samenwerkingsverband zijn met een grote achterban, kunnen we die partijen altijd wel vinden.”

Complexe vraagstukken

Martha krijgt wel eens de vraag of er niet meer nodig is dan het oplossen van dit soort leerpunten om de klimaatdoelstellingen te realiseren. “Mijn antwoord is dan: ja dat denk ik zeker. Maar we zullen eerst moeten ontdekken wat er dan anders moet. Wat kost in de uitvoering van het werk nu veel tijd? En dat zit hem soms in ogenschijnlijk kleine dingen. Neem nu het schouwen. Als een woning wordt geïsoleerd, een warmtepomp krijgt en om die reden ook een zwaardere elektriciteitsaansluiting, dan krijgt een bewoner soms wel 6 keer iemand langs. Verschillende bedrijven komen eerst kijken wat er moet gebeuren, zodat ze een offerte kunnen maken. En daarna komen ze nog een keer om de juiste informatie op te halen voor het voorbereiden van het werk. Een eerste stap zou zijn dat een iemand de data voor iedereen haalt. Maar over 5 jaar is dat misschien helemaal niet meer nodig. Dan brengen bewoners met hun telefoon het hele huis in beeld en is alle informatie in 1 dossier beschikbaar voor alle partijen. Dan praat je echt over technologische innovatie en anders werken. Ook hier zullen bedrijfsleven en kennisinstellingen zoals universiteiten met elkaar een oplossing moeten verzinnen. En het liefst een die we allemaal accepteren. Dat zou pas snelheid geven.”

Experts in de uitvoering van de energietransitie

Martha blikt terug op de afgelopen 2 jaar: “MMT is de plek waar expertise over de uitvoering van de energietransitie in de gebouwde omgeving bij elkaar komt. Doel is natuurlijk niet die expertise bij ons te houden, maar expertise van de bedrijven bij onze partners te krijgen. Want bedrijven moeten het werk uitvoeren en niet gehinderd worden. De bottlenecks die zij ervaren, ook in het beleid, maken we zeker ook bespreekbaar. MMT schakelt daarmee actief tussen bedrijfsleven en overheid. Het is niet voor niets dat BZK zo actief meedoet.”

Martha is trots op de coalities die MMT inmiddels heeft gevormd. “We werken met grote partijen die isoleren, warmtepompen (gaan) plaatsen en bedrijven die warmtenetten gaan aanleggen. We hebben een fantastisch operatoneel team met mensen die intrinsiek gemotiveerd zijn voor de energietransitie. Ze zijn gewend in een complex speelveld te werken en lopen er niet voor weg dat er geen opdrachtomschrijving ligt met een panklaar projectplan. Zij gaan met de bedrijven in de coalities het gesprek aan over wat er in het systeem, het beleid, maar ook bij hen in de processen anders moet. Deze manier van werken moet je echt liggen, want omdat er zoveel partijen zijn, is niemand probleemeigenaar. Elke themahouder moet zich in de materie verdiepen, zelf probleemstellingen in kaart brengen, het stakeholderveld verkennen en relaties opbouwen. Ze moeten kansen ontdekken, daar een plan op maken, mensen mee krijgen en zo successen boeken. Het operationele team van MMT heeft die kwaliteiten.”

Optimistisch en aan de bak

Martha is niet alleen gedreven in wat ze doet, maar ook bijzonder optimistisch: “Ik zie dat bedrijven, onderzoeksinstellingen en overheid echt met elkaar aan de slag zijn. We grappen er wel eens over. Van #hoedan naar #doedan. Iedereen krijgt veel meer energie van het laatste. En die energie hebben we nodig om de doelen te halen, en het liefst een beetje snel. De gascrisis maakt verduurzamen helemaal urgent. Er zit niks anders op: we moeten samen aan de slag om de energietransitie in de gebouwde omgeving te versnellen. Samen slim aanpakken dus!”