De potentie van Klant Sluit Zichzelf Aan

Met KSZA krijgen klanten van netbeheerders meer autonomie bij het realiseren van elektrische aansluitingen. Christiaan Oosterhof, themahouder bij Mensen Maken de Transitie (MMT), coördineert de implementatie van KSZA bij de netbeheerders, waarbij hij nauw samenwerkt met Igor Lelieveld, veranderconsultant bij Liander en één van de initiatiefnemers van KSZA. We spraken met hen over de ontwikkeling van KSZA, de uitdagingen en kansen die het met zich meebrengt en de toekomst ervan binnen de energietransitie.

Sneller en duidelijker aansluitproces

KSZA is ontstaan vanuit de behoefte van Liander om zich te kunnen concentreren op het verzwaren van elektrische netwerken, terwijl installateurs en aannemers zich bezighouden met aansluitingswerkzaamheden. Maar hoe werkt KSZA precies? Christiaan leg uit: “Klanten kunnen voor KSZA kiezen wanneer zij een aansluiting op het middenspanningsnet nodig hebben. Normaal gesproken worden voor die aansluiting vaak meerdere partijen ingeschakeld. Zo doet een elektricien of een installateur het klantdeel, waarna de netbeheerder en zijn onderaannemer het gereguleerde deel van de aansluiting realiseren. Met KSZA neemt één marktpartij het volledige aansluitproces op zich, waardoor vertragingen en overlappingen in de werkvoorbereiding, planningen en realisatie worden voorkomen. Dit resulteert in een sneller en duidelijker aansluitproces.”

Igor vervolgt: “Dus als een grote zonne- en windenergieorganisatie een aantal zware aansluitingen wil, kunnen ze met hun aanlegpartner gebruikmaken van het principe van KSZA.” Zo ontstaat er volgens hem een win-winsituatie omdat de klant meer regie heeft over de te realiseren werkzaamheden en de netbeheerder zich meer kan concentreren op netverzwaringen.

Gruwelijk veel werk

Die netverzwaringen zijn, volgens de mannen, ‘gruwelijk veel werk’. Igor voegt toe: “En dat niet alleen – het is soms gewoon ook belangrijker. Want een klant aansluiten op een stuk netwerk waar geen capaciteit meer vrij is, heeft geen zin. Als netbeheerder moet je dus eerst zorgen dat je voldoende capaciteit hebt om aansluitingen te kunnen maken. Dus waarom laat je die aansluitingen dan niet maken door iemand anders, zodat jij die verzwaringen kunt doen?”

KSZA is vooral interessant voor veelaanvragers: klanten die op meerdere locaties grote elektrische aansluitingen nodig hebben, zoals distributiecentra, laadpleinen en ontwikkelaars van wind- of zonne-energie. Maar deze aansluitingen bevinden zich vaak niet in het werkgebied van één netbeheerder. Christiaan legt uit: “Daarom is het belangrijk dat we in heel Nederland een uniforme manier van KSZA implementeren, waarbij alle netbeheerders betrokken zijn.” Igor vult aan: “Dan kan de installateur van de klant van Gelderland tot Limburg en van Friesland tot Zeeland aan de slag en wordt het voor marktpartijen veel aantrekkelijker om deel te nemen. Want het vereist van hen een investering in het aantrekken en opleiden van gekwalificeerd technisch personeel om dit werk uit te voeren.”

Af van de ‘not invented here’-mentaliteit

Sinds de ontwikkeling van KSZA ongeveer anderhalf jaar geleden is het product voortdurend geëvolueerd, waarbij obstakels in het proces geleidelijk zijn aangepakt. Christiaan werkt vanuit MMT aan het product als ‘hoofdjatter’, zoals hij het zelf noemt. “Dat houdt in dat ik het idee uit de Liander-organisatie haal en bij andere netbeheerders introduceer, zodat zij het gaan piloten, proberen en ervaren. We gebruiken het woord ‘jatten’ heel bewust. Het idee is dat anderen niet zelf hoeven te bedenken hoe het precies zou moeten werken. We moeten af van die ‘not invented here’-mentaliteit. Probeer het gewoon. Jat het idee van Liander, kopieer het en pas het toe in je eigen organisatie.”

Van niemand en ook van iedereen

Volgens Christiaan is de manier van werken en positie van MMT in dit hele proces een groot voordeel. “Wij zijn van niemand en tegelijkertijd van iedereen,” legt hij uit. “Dit maakt dat wij een zuivere en verbindende rol kunnen spelen tussen verschillende partijen zoals netbeheerders, aannemers, en installateurs. Daarnaast kunnen we ook heel gemakkelijk schakelen met Techniek Nederland en Bouwend Nederland, waar de installateurs, maar ook de klanten zitten die KSZA gaan afnemen. Uiteraard was dat Igor en zijn team ook gelukt, alleen wij slaan het bruggetje net even iets simpeler.”

Igor vult aan: “Er is vanuit MMT en Netbeheer Nederland al een netwerk en een overlegstructuur op verschillende niveaus. Vanuit één netbeheerder ga je dat gewoon niet bereiken. We hebben nu sinds enige tijd een regelmatige samenwerksessie met de mensen vanuit Enexis, Stedin en WestlandInfra om te kijken hoe ze KSZA gaan neerzetten binnen hun organisatie. Er wordt dan gekeken naar: hoe gaat het bij jullie? Waar lopen jullie tegenaan? Wat kunnen we van elkaar leren? Waar kunnen we samen aan werken? Dat zijn de samenwerkingsgremia die we echt alleen op zo’n manier neer kunnen zetten.”

Heel taaie dossiers

Christiaan beschouwt KSZA als een mogelijke bredere beweging binnen de energietransitie. Hij legt uit dat het concept kan worden toegepast op verschillende knelpunten, zoals het plaatsen van laadpalen of het verzwaren van meterkasten. Hij illustreert dit met een voorbeeld: “Een installateur komt een warmtepomp installeren en die mag dan gelijk in de meterkast de zekeringswissel doen.”

Igor en Christiaan zetten zich vrijwel dagelijks in voor KSZA. Zo goed en zo kwaad als het gaat, volgens beiden. “Het is niet altijd even makkelijk,” legt Christiaan uit. “Het zijn gewoon heel taaie dossiers. Zo zijn er veel uitdagingen rondom het erkennen van de juiste installateurs en aannemers, bijvoorbeeld rondom specifieke aanwijzingen zoals werkverantwoordelijkheid. Dat is een zeer belangrijk veiligheidsaspect waar de netbeheerder de hoogste waarde aan toekent. Het moet gewoon veilig of het gebeurt niet. Daar moeten we echt wel hard aan trekken, om dat voor elkaar te krijgen.”

“Maar we begrijpen dat er een behoefte is vanuit de markt om niet alleen maar afhankelijk te zijn van de capaciteit van de netbeheerder. Dat proberen we te beantwoorden met een oplossing zoals KSZA,” besluit Igor.

Wil je meer weten over dit onderwerp? Neem dan contact op met Christiaan.